Ürün yerleştirme; “1.) Konulu filmlerde markalı bir ürünün
(örneğin; otomobil) ya da ürüne ilişkin reklamın (örneğin; mağaza tabelası) yer
alması, televizyon programlarında sunucunun markalı bir ürün (örneğin; içecek
şişesi) taşıması gibi yollarla reklam olduğunu belirtilmeden yapılan reklamdır.
2.)Ürünün bir programda görünmesi ya da program sırasında üründen söz edilmesi
için reklam verenin belli bir bedel karşılığında yaptırdığı reklamdır”
(Gülsoy,1999).
Filme ya da programa katkı sağlayan firmanın adının, sunduğu
ürün veya hizmetin, yapımın bütünlüğü içinde görsel, sözlü veya hem görsel hem
sözlü olarak sunumuyla izleyicinin, verilen mesajı algılamasını sağlamak
amaçlanır. Bu şekilde reklamı yapılan kuruluş, program veya film vasıtasıyla
geniş kitlelere ulaşmış olur. Bu nedenle firmalar maddi destek sağlayarak ürün
yerleştirme uyguladığı filmler vasıtasıyla hedef kitlesi tarafından tanınmayı
amaçlamakta ve bunun yanında filmde oynayan oyuncularla markaya yansıtmak
istediği karakter arasında bir uyum sağlamaya çalışmaktadır. (Okay,1998).
Markanın, tüketiciyle birebir iletişim kurmasının mümkün
olmadığı durumlarda, ürün yerleştirme aracılığıyla gönderilen mesaj yoluyla
tüketici değerleriyle marka arasında bir köprü kurulabilmekte ve bu köprü
vasıtasıyla oluşabilecek değerin geri dönüşümünü almak mümkün olabilmektedir.
İki taraf arasında doğru şekilde kurulacak köprü dolayısıyla elde edilecek
fayda maksimize edilebilir (Kavaklı,2003:178).
Filmin doğal akışı içinde ürünün nasıl kullanıldığına
yönelik görüntülere yer verilmesiyle birlikte tüketici ürünün nasıl ve ne
amaçla kullanıldığı, hangi özelliklere sahip olduğunu öğrenebilmektedir
(Arslan,2011).
Kısaca ürün bir filmin kurgusu içinde yer almakta, öykünün
bir parçası, filmin bir karakteri gibi sunulmakta ve bu sayede ürün tüketicinin
gözünde pozitif bir imaja sahip olmaktadır. İzleyici ürün yerleştirmenin
kendisini ikna etmek amacıyla yapıldığını düşünmemekte, ürün yerleştirmenin
kendisine yönelik olmadığını hatta onu tesadüfen duyduğunu ya da gördüğünü düşünmektedir.
Bu durum iknanın etkisini artırmaktadır (Yüksel,1994 akt. Taşkaya, 2014:104).
Ürün yerleştirmenin kullanıldığı mecralar sinema, dizi ve
televizyon programlarıyla sınırlı değildir. Kitap ve romanlar, internet ve
video oyunları, radyo programları, karikatürler ve hatta günümüzde blog ve
vloglarda sıklıkla ürün yerleştirme faaliyetine rastlamak mümkündür.
Görselde Kelebeğin Rüyası filminin 1:34:39’uncu dakikasında yer
alan Ziraat Bankası'nın ürün yerleştirmesi görülmektedir. Ziraat Bankası’nın o
dönemde İstiklal Caddesi’nde bulunan şubesinin tabelası görüntüde yer almakta
ve bu tabelanın üzerinde Ziraat Bankası’nın 1940’lı yıllarda kullandığı logosu
bulunmaktadır.
Kitaplarda yapılan ürün yerleştirmeye örnek olarak Peter
Straub’un Yitik Oğlan Yitik Kız adlı romanında geçen şu cümleleri örnek olarak
vermek mümkündür;
“Belirli bir şeye bakmaksızın çevreyi seyrederken kalabalık
bir Starbucks kafesinin geniş penceresine gözüm takılmıştı. Genç insanlar küçük
masaların çevresinde oturmuş gazetelerini okuyor ya da diz üstü
bilgisayarlarının tuşlarıyla uğraşıyorlardı…” (2005:311).
Bugüne kadar çok sayıda ürün yerleştirme uygulamasına
rastlasam da beni en çok şaşırtan ürün yerleştirme uygulaması Kuroko no Basket
adındaki Japon animesinin bir sahnesinde TRT’nin logosunu görmek oldu.
Yararlanılan Kaynaklar:
Arslan, (2011). E. Hollywood A.Ş. Sunar: Ürün Yerleştirme.
İstanbul:Beta Yayınları.Kavaklı, H. (2003). Mediacat Yazarlarından Her Yönüyle Pazarlama İletişimi. İstanbul:MediaCat Yayınları
Gülsoy, T. (1999).Reklam Terimleri ve Kavramları Sözlüğü. İstanbul: Ad Yayınları
Okay, A. (1998) Halkla İlişkiler Aracı Olarak Sponsorluk. İstanbul:Epsilon Yayınları.
Taşkaya, M. (2009) 1980’lerden 2000’lere Türk Sinemasında Ürün Yerleştirme Uygulamalarında Görülen Nicel Değişim, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Kuram ve Araştırma Dergisi Sayı:29, 103-132
